“Tiroid bezindeki hormon fonksiyonu normal olsa da muayenelerde tespit edilen nodüllerin dikkatli değerlendirilmesi gerekiyor. Ülkemiz endemik bir bölge olduğundan nodüler tiroid hastalıkları sık görülmektedir. “Burada en önemli nokta iyi huylu nodül ile kanser arasındaki ayrımdır.” diyen Liv Hospital Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Cem Dural; Vücudun düzenli, stabil ve uyumlu işleyişinde önemli rol oynayan tiroid hormonunun sentezlenmesinden sorumlu, boyun bölgemizde yer alan, 20-40 gram ağırlığında bir organ olan Tiroid bezi hakkında “Tiroid Kanseri” özelinde bilgiler verdi. Farkındalık Ayı”.
Vücudun düzenli, istikrarlı ve uyumlu çalışması için önemlidir.
Tiroid bezi vücudumuzda küçük bir yer kaplasa da önemli fonksiyonları olan hayati bir endokrin organdır. Boyun bölgemizde bulunan, vücudun düzenli, stabil ve uyumlu işleyişinde önemli rol oynayan tiroid hormonunun sentezinden sorumlu, 20-40 gram ağırlığında bir organdır.
En büyük iyot kaynağı deniz tuzudur
Tiroid hormonu vücudumuza besinlerle alınan iyotun kullanılmasıyla üretilir. En büyük iyot kaynağı deniz tuzu olup, deniz ürünleri gıdalar arasında en yüksek iyot içeriğine sahiptir. Ülkemiz dünyada iyot eksikliği açısından endemik bir bölgede yer aldığından iyot eksikliğine bağlı tiroid hastalıklarının da sıklıkla görüldüğü bir bölgedir. Bu nedenle ülkemizde uzun yıllardır satışı yapılan tuzlara iyot ilavesi zorunludur. İyotsuz tuz ürünleri yakın zamana kadar sınırlı olarak satılırken, son zamanlarda bilinen kaya tuzu tüketiminin artmasıyla birlikte kullanımı yaygınlaşmıştır.
İyot eksikliği nelere yol açar?
İyot eksikliği tiroid bezinin büyümesine (guatr) neden olur ve sıklıkla nodül oluşumuyla sonuçlanır. Guatr oluşumuna neden olabilecek bazı gıda ürünleri bulunmaktadır ve bunların en önemlileri lahana, turp, soya gibi gıdalardır.
Tiroid bezi hastalıkları hangi hastalıkları içerir?
Tiroid bezi hastalıkları çok çeşitli hastalıkları bünyesinde barındıran bir kümedir. Bunlar arasında tiroidin iltihabi hastalıkları (tiroidit), hormon üretiminin eksikliği veya fazlalığı ile ilgili hastalıklar, guatr, tiroid nodülleri ve tiroid kanserleri yer alır.
Hipotiroidizm nedir?
Hormon üretimindeki ani veya kalıcı yetersizliğe “hipotiroidizm” denir.
Hashimoto hastalığının belirtileri nelerdir?
Tiroid bezinde hipotiroidizmin en sık görülen nedenlerinden biri olan “Hashimoto Hastalığı” hastalarda metabolizmanın yavaşlaması, kilo alma, halsizlik, yorgunluk, uykuya eğilim, soğuğa dayanamama, saç dökülmesi, cilt kuruluğu gibi belirtiler görülür. Tedavi edilmezse hayatı tehdit eden ödem (miksödem) oluşabilir. Eksiklik, hastaya günlük olarak tiroid hormonları verilerek tıbbi olarak tedavi edilir ve hasta sağlığına kavuşur.
Hipertiroidizm nedir ve belirtileri nelerdir?
Tiroid bezinin gereğinden fazla tiroid hormonu üretmesine “Hipertiroidi” denir. Hipertiroidide metabolizmanın hızlanmasına bağlı olarak hastalarda çarpıntı, kilo kaybı, iştah artışı, yorgunluk, ellerde titreme, ısıya dayanamama, gözlerde canlılık, gözlerin öne doğru fırlaması, yürüme ihtiyacı gibi belirtiler görülür. Bağırsak hareketlerinin artması nedeniyle sık sık tuvalete gitmek.
Basedow Graves nedir ve belirtileri nelerdir?
Tiroid bezinin nodül olmaksızın büyümesine “Basedow Graves” hastalığı denir. Bu hastalıkta gözlerde belirgin bir çıkıntı (ekzoftalmi) meydana gelebilir. Otoimmün bir hastalık olan Basedow Graves Hastalığı, tiroid hormonunu baskılayan antitiroid ilaçlarla kontrol altına alınabilmektedir ancak ilaçların ciddi yan etkileri ortaya çıkabilmekte ve takip sırasında hastalık nüksetebilmektedir. İlaca bağlı reaksiyonun görülmediği durumlarda medikal tedavi genellikle 18-24 aya kadar etkili ve başarılıdır. Ancak ilaç reaksiyonları veya ilaç kullanımına rağmen kontrol altına alınamayan hipertiroidi gibi durumlarda hastaların kalıcı bir çözüme ihtiyacı vardır. Radyoaktif iyot veya tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılmasıyla tedavi sağlanabilir. Göz semptomlarının varlığında radyoaktif iyot tedavisi uygulanamaz.
Toksik Nodüler Guatr Nedir?
Hipertiroidizmin gelişmesine neden olan bir diğer durum ise tiroid bezinin normal olduğu ancak bir veya daha fazla tiroid nodülünün çok fazla çalıştığı durumlarda ortaya çıkan “Toksik Nodüler Guatr” hastalığıdır. İlaçlarla kontrol altına alındıktan sonra tiroid ameliyatı yapılıyor ve hastalar sağlığına kavuşuyor.
Nodüllerin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi önemlidir.
Tiroid bezindeki hormon fonksiyonu normal olsa da muayenelerle tespit edilen nodüllerin dikkatle değerlendirilmesi gerekir. Belirtildiği gibi ülkemizin endemik bir bölge olması nedeniyle nodüler tiroid hastalıkları sık görülmektedir. Burada en önemli nokta iyi huylu nodül ile kanser arasındaki ayrımdır.
Biyopsi gerekebilir
Nodül ile kanserin ayrımında en değerli tetkik elbette Tiroid Ultrasonografisidir ve tanı değeri oldukça yüksektir. Nodülün varlığını ortaya çıkardığı gibi nodülün şekline ve yapısına bakılarak da malignite riski ortaya çıkarılabilir. Ultrasonografide tespit edilen nodül 1,5 cm’den büyükse veya büyüklüğü ne olursa olsun nodül formunda veya içeriğinde şüpheli bir görünüm varsa bu şüpheli nodül veya nodüllerden biyopsi alınmalıdır. Tiroid biyopsisi ultrason cihazı gözetiminde ince bir iğne (kan alma iğnesi) ile gerçekleştirilir. Oldukça teşhis edicidir.
Sıklığı hızla artıyor
Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün verilerine göre tiroid kanserleri son 20 yılda tüm dünyada görülme sıklığı hızla artan kanserlerdir. Bu durum tüm dünyada benzer olup, Türkiye’de Sağlık Bakanlığı verilerine göre tiroid kanseri genç kadın hastalarda en sık görülen ikinci kanser türüdür. Tiroid kanseri görülme sıklığındaki bu artışa rağmen sevindirici bir nokta da sağlık kuruluşlarına erişimin kolaylaşması, farkındalığın artması ve sağlık taramaları sayesinde erken tanının konulabilmesidir.
Kimlerde daha sık görülür?
Tiroid kanserleri genç hastalarda ve kadın cinsiyette daha sık görülmektedir. Çoğunlukla çevresel nedenler sorumlu tutulsa da aile öyküsü, genetik faktörler, beslenme ve coğrafi koşullar da önemlidir. Bilinen en önemli risk faktörü radyasyona maruz kalmaktır. En sık 30-40 yaş arası bireylerde görülse de her yaşta görülebilir. Tiroid kanseri aynı zamanda en sık görülen endokrin organ kanseridir. En sık görülen tiroid kanseri “Papiller Tiroid Kanseri” olup tüm vakaların %80’ini oluşturur. Daha az görülen diğer tiroid kanseri türleri ise sıklık sırasına göre “Folliküler Tiroid Kanseri”, “Medüller Tiroid Kanseri” ve “Anaplastik Tiroid Kanseri”dir. Bu kanserler papiller tiroid kanserinden çok daha agresiftir.
Erken teşhisle tehlike azalıyor
Doktorların prognozu en iyi kanser olarak tanımladığı Papiller Tiroid Kanseri, erken tanı konulduğunda hayati tehlike oluşturmayan ve başka bir nedenle yapılan tiroid ameliyatından farklı ve daha büyük çaplı bir ameliyat değildir. İyi huylu bir kanser olarak değerlendirilmesinin sebeplerinden biri de kan damarları yoluyla uzak organlara yayılmak yerine tiroid bezinin yanındaki lenf bezlerine yayılmasıdır. Ancak zamanında teşhis konulmadığı takdirde oldukça kolay bir cerrahi işlem son derece karmaşık ve uzun bir ameliyata dönüşmekte, uzak organlara yayılma riski artmaktadır. Sonuç olarak tüm kanserlerde olduğu gibi tiroid kanserinde de erken dönemde teşhis konulması hastalığın seyrini etkileyebilir, nüks ve metastaz olasılığını azaltabilir, tedavi şansını artırabilir.
Tiroid hastalıkları taraması için temel adımlar
- Aile ve hastalık öyküsünün alınması, risk faktörlerinin sorgulanması ve boyun bölgesinin hekim tarafından muayene edilmesi
- Tiroid hormonu sentezinden sorumlu olan TSH hormonunun değerlendirilmesi
- Risk faktörleri veya muayene bulguları varlığında Tiroid Ultrasonografisinin Planlanması
Kan tahlilinde anormal değerler tespit edildiğinde kandaki tüm tiroid hormonlarına ve gerekiyorsa tiroid bezi antikorlarına bakılmalıdır. Ultrasonografide nodül tespit edilse dahi bu nodülün şekline ve içeriğine göre ileri tetkik planlanmalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
